Może znasz to uczucie kiedy budzisz się rano i pierwsze o czym myślisz to Twój plan żywieniowy? Zaczynasz dzień od szklanki wody – nie zimnej, ale nie za gorącej i oczywiście z cytryną – tak jak zalecają specjaliści ds. zdrowia. Następnie zabierasz się za przygotowywanie śniadania. Oczywiście z aplikacją do liczenia kalorii. Przez to spędzasz dwa razy więcej czasu w kuchni. Policzenie tego wszystkiego trwa. „Potrzebuję posiłków na cały dzień” – myślisz sobie, a to oznacza dodatkową godzinę spędzoną na gotowaniu. Jednak to dopiero początek. Następnie cały dzień kręci się wokół jedzenia… gotowania, sprzątania, zakupów, planowania posiłków, liczenia kalorii i spraw z tym związanych. Dzieje się tak, gdy zdrowe odżywianie nie do końca idzie tak jak powinno.
Kiedy zdrowe odżywianie staje się obsesją, nawet zwykłe wyjście na miasto z przyjaciółmi może być stresujące. Podczas wyjścia ze znajomymi liczenie kalorii jest utrudnione lub wręcz niemożliwe. Czasem po prostu pora posiłku może być nieodpowiednia. Jak zatem znaleźć równowagę w świecie skupionym na fitness’ie? Co zrobić, gdy zdrowe odżywianie wymyka się spod kontroli? Wybór dobrze zbilansowanej, zróżnicowanej i zdrowej diety jest ważnym krokiem w kierunku szczęśliwego i zdrowego stylu życia. Jednak dla niektórych osób koncentracja na zdrowym jedzeniu może przerodzić się w zaburzenie odżywiania np. ortoreksję. Czym jest owa ortoreksja? Jest to opisane przez specjalistów zaburzenie odżywiania, które cechuje się nadmiernym zaabsorbowaniem zdrowym jedzeniem. W przeciwieństwie do innych zaburzeń odżywiania, ortoreksja koncentruje się głównie na jakości żywności – nie na ilości. Ortoreksja zaczyna być rozpoznawana przez społeczność medyczną, chociaż nie została oficjalnie zdefiniowana jako zaburzenie odżywiania przez American Psychiatric Association or Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM-5). Jest innym rodzajem zaburzenia odżywiania, w którym osoba odczuwa strach i niepokój na myśl o zjedzeniu niezdrowej żywności. Często towarzyszy temu intensywne zaangażowanie w aktywność fizyczną. Zaburzenia jedzenia nie są powiązane wyłącznie z jedzeniem. To może wydawać się nielogiczne, ale nierzadko podstawową kwestią poza posiłkami są również negatywny wizerunek ciała oraz negatywna mowa wewnętrzna. To właśnie one są sposobem na radzenie sobie z głębszym cierpieniem emocjonalnym. Wszystkie te aspekty mogą doprowadzić wiele dziewcząt do nierealistycznych oczekiwań względem swojego ciała, podobnie jak ma to miejsce przy innych zaburzeniach odżywiania. Ważne jest zatem, aby zapewnić im równowagę w świecie skoncentrowanym na fitnessie. Zdrowie i sprawność fizyczna to oczywiście świetne cele, ale kobiety powinny czuć się bezpiecznie w swoim ciele i być zadowolone z tego kim są. Wielu rodziców odczuwa ulgę, gdy okazuje się, że ich córki mają zdrowe podejście do odżywiania się oraz aktywności fizycznej. Jednak może okazać się, że ich córka może być bardzo zagubiona w obecnych realiach związanych z modą „fitness”.
Według informacji podanych na stronie https://www.therecoveryvillage.com/ ortoreksja dotyka od 1% do 7% ogólnej populacji i występuje częściej u kobiet niż u mężczyzn. Może to być spowodowane tym, że media częściej podkreślają znaczenie wyglądu i sylwetki kobiet niż mężczyzn. Przyszłe badania powinny skoncentrować się na zgłębieniu tematu w obu grupach. Badania wykazały, że 49% uczestników badania, którzy obserwowali konta związane ze „zdrowym odżywianiem” na Instagramie, spełniły kryteria ortoreksji. Ponadto wielu sportowców znajduje się w grupie ryzyka. Związane jest to z tym, że intensywnie koncentrują się na sprawności fizycznej i zdrowym stylu życia, które również mogą prowadzić do ortoreksji. Inne badania pokazały, że 86% ankietowanych instruktorów jogi charakteryzowało się objawami ortoreksji.
Ortoreksja często współwystępuje z innymi zaburzeniami psychicznymi, takimi jak zaburzenia lękowe, zaburzenie obsesyjno-kompulsyjne (OCD), uzależnienia lub inne zaburzenia odżywiania. Bardzo często łączy się ortoreksję z OCD, ponieważ w obu przypadkach możemy rozpoznać: perfekcjonizm, potrzebę trzymania kontroli, rytualne natrętne czynności, obsesyjną dbałość o czystość, wysoki niepokój i natrętne myśli.
Pomoc osobie zmagającej się z zaburzeniem odżywiania może być trudna, ale może mieć także duży wpływ na jej powrót do zdrowia. Wsparcie społeczne i relacje społeczne są czynnikami ochronnymi. Co zatem możesz zrobić, aby wesprzeć bliską Ci osobę? Kiedy rozmawiasz z nim/nią, spróbuj używać pytań otwartych, zapytaj jak się czuje i cierpliwie słuchaj odpowiedzi bez osądzania. Jeśli chodzi o sprawy związane z jedzeniem to zachowuj się normalnie, wyjście do miasta czy też umówienie się na lunch są jak najbardziej wskazane – może to bardzo pomóc w tym, aby taka osoba nie pozostawała w odizolowaniu. Możesz jej zaoferować jedzenie czy napoje tak samo jak innym osobom. Jeśli powie „nie”, to w porządku. Twoim zadaniem nie jest monitorowanie tego, co twój znajomy je lub nie. Możesz także starać się odwrócić uwagę od negatywnych myśli, sprowadzając temat np. do osiągnieć lub sukcesów tej osoby. Dobra wiadomość jest taka, że przy pomocy profesjonalisty ortoreksja może zostać pokonana.