Motivation in sport PL

Dzisiaj trochę o motywacji z psychologicznego punktu widzenia. Podczas wykonywania aktywności fizycznych psychika odgrywa znaczącą rolę. Właściwe nastawienie fizyczne motywuje ludzi do podjęcia aktywności, przekraczania własnych granic i zmiany trybu życia. Psychologia sportu pokazuje jak można zmotywować się do wysiłku fizycznego, a dzięki tej motywacji możemy osiągnąć znacznie więcej niż sądziliśmy. Sposobów na motywację jest bardzo wiele, ale dzisiaj chciałabym napisać o motywacyjnej funkcji dobrze postawionego celu.

Dobrze postawiony cel ma ogromną wartość motywacyjną dla danej osoby. Oczywiście każdego motywują różne czynniki. Niektórzy stawiają motywację wewnętrzną na pierwszym miejscu, czyli przekraczają swoje możliwości, aby pokonywać swoje własne bariery, cieszą się świetną sylwetką i lepszym zdrowiem. Dla innych skuteczniejsza będzie motywacja zewnętrzna, czyli zdobyte medale i wyróżnienia czy opinia i podziw innych. Pewnym jest jednak, że skuteczniejsza i mająca długotrwałe efekty będzie motywacja wewnętrzna, która jest niezależna od czynników zewnętrznych.

W psychologii przyjęto koncepcję dobrze formułowanych celów według zbioru pięciu postulatów opisujących cechy, którymi powinien się charakteryzować mądry (smart) cel: S.M.A.R.T. Według angielskiego akronimu powinien być:

• specific – skonkretyzowany, czyli jasno zdefiniowany, nie budzący żadnych wątpliwości i zrozumiały;                                                                                                          
• measurable – mierzalny, aby postępy można było określić w czasie lub w liczbie;
• achievable – osiągalny, nieprzekraczający możliwości osoby, której dany cel dotyczy, aby niemożność jego osiągnięcia nie wygasiła motywacji;
• realistic – realistyczny cel to taki, który jest ważny dla osoby, której dotyczy;
• time-bound – określony w czasie, czyli zawiera w sobie konkretny czas, w którym powinien być zrealizowany;

W powyższych cechach dobrze sformułowanego celu brakuje jeszcze jednego ważnego czynnika. Aby motywacyjna rola celu spełniała swoją rolę powinien on być możliwy do podnoszenia każdego kolejnego dnia. W sporcie nie zdarza się tak, że sportowiec osiągnął już wszystko co mógł. Każdy może poprawiać swoje wyniki, kondycję, wydajność czy siłę. Nie słyszałam, aby jakiś sportowiec przyszedł i powiedział, że dzisiaj kończy, bo osiągnął wszystko co mógł. Oczywiście może zakończyć karierę z różnych powodów, być może osiągnął tyle ile sobie zaplanował, ale progres w sporcie jest elementem nieodłącznym. Każdy dąży do maksymalizacji swoich wyników, ale żeby nie stracić motywacji musi to robić poprzez osiąganie kolejnych etapów.

Źle postawiony cel to taki, który skupia się na efekcie końcowym, np. „Za 6 miesięcy podniosę 90 kg.” Taki cel rodzi frustrację. Nie tylko wtedy, kiedy po 6-ciu miesiącach podniesiemy 80 kg, a nie 90 kg – nasz cel nie został osiągnięty. Uzyskany efekt nie daje mi satysfakcji, a wręcz przeciwnie przybił mnie. Frustracja może pojawić się także w trakcie tych 6-ciu miesięcy, kiedy każdego dnia myślę o tych 90 kg, zamiast skupiać się na tym, aby każdego dnia poprawiać swój wynik. Osoba, która sformułuje ten sam cel, ale w inny sposób np. „Każdego dnia będę podnosił o 1 kg więcej.” kiedy po 6-ciu miesiącach podniesie 80 kg będzie z siebie dumna, bo zobaczy jakie postępy poczyniła przez ten czas. Ten sam efekt (podniesienie 80 kg, a zupełnie inny odbiór emocjonalny). Druga osoba cieszyła się ze swoich sukcesów każdego dnia, kiedy poprawiała swój wynik. Zatem motywacyjna rola celu była spełniona. Cel powinien być progresywny, nieskoncentrowany na celu ostatecznym, ale taki który pokazuję jaką drogę już pokonaliśmy. To co nas motywuje do tego, aby nie zrezygnować, nie poddać się to droga, którą pokonaliśmy. Im więcej zrobimy, im więcej czasu poświęcimy na pracę nad swoimi marzeniami tym trudniej będzie nam z nich zrezygnować. Psychologiczny mechanizm zaangażowania będzie sprzyjał temu, abyśmy się nie wycofali. Kiedy skupiamy się na myślach ile jeszcze przed nami, ile pracy, wysiłku i zaangażowania musimy jeszcze włożyć łatwiej jest nam się poddać, porzucić treningi i zdrowe odżywianie. Zmień swoje myślenie i skup się na tym co już zrobiłeś i gdzie jesteś w danym momencie. Dlatego tak ważne w stawianiu celów jest zrobienie pomiarów. Mam na myśli wszelkiego rodzaju pomiary własnego ciała (obwód tali, bicepsów, brzucha, masa ciała itp.) ale też kondycji, siły czy wydolności organizmu. Zrób sobie zdjęcie, aby po jakimś czasie móc porównać efekty, które osiągniesz. Ma to duże znaczenie psychologiczne, żeby zobaczyć gdzie zaczynałeś i jaką drogę przebyłeś.

Podsumowując przytoczę cytat, który napędza mnie do działania, spełnia funkcję motywacji wewnętrznej, jest celem realnym do osiągnięcia, dobrze określonym w czasie i jestem w stanie go podnosić każdego dnia:

„Pamiętaj, aby codziennie być lepszą wersją wczorajszej siebie.”